روایت مصور سفر به بندر ماهشهر

هرچند بازدید از بندر ماهشهر در سومین روز سفر به خوزستان صورت پذیرفته بود ، ولی از آنجا که جالبترین و جذابترین بخش از بازدیدهای مختلف استان خوزستان بود ، لذا در این پست ، ابتدا به توصیف این سفر می‌پردازیم .

بی تردید آنچه که زیبایی و مقبولیت این سفر را درپی داشته است ، مهمانی ما در منزل آقای مهندس مصطفی جالی ، و همراهی ما با حاج کاظم جالی در این ضیافت بود . علاوه براین ،به دلیل نفوذی که مهندس مصطفی جالی در بندر کشتیرانی داشت ، امکان یک بازدید کامل و تمام عیار از همه‌ی گوشه و کنارهای بندر و داخل کشتی لایروبی برای ما فراهم شد . و اگر موقعیت شغلی این مهندس در بندر کشتیرانی نبود ، هرگز امکان این بازدید و حتی این سفر میسر نمی‌گردید . بنابراین من و خانواده‌ی پنج نفره‌ام این روز خاطره‌انگیز و سفر به ماهشهر را مدیون حاج کاظم و فرزند برومندش آقا مصطفی هستیم .

هرچند به دلیل برنامه‌ریزی عجولانه و اقدام دیرهنگام جهت عزیمت به ماهشهر ، این سفر با استرس و ضیق وقت همراه بود و لیکن بدلیل مدیریت قوی آقای مهندس جالی در تنظیم زمان برای اجرای فهرست بازدیدها ، خوشبختانه آنچه که مد نظر بود و انتظار میرفت ، بخوبی حاصل گردید .

شرح ماجرا بدینگونه بود که در سومین روز سفر خوزستان یعنی روز پنجم فروردین تا ساعت 10 صبح که آقایان رحمت علیزاده و صمد اقبال‌فر که هنوز از اقامتگاه اهواز خارج نشده بودند , ما هیچ تصمیمی جهت ماهشهر اتخاذ نکرده بودیم . نامبردگان بمنظور بازدید از آبادان و خرمشهر ، از ما (که روز قبل این مناطق را دیده بودیم) خداحافظی کردند و ما تازه به فکر افتادیم که کجا برویم ؟ در این لحظات ناگهان به یاد حاج‌کاظم افتادم که آیا هنوز در ماهشهر حضور دارد ؟ طی تماس تلفنی با حاجی وقتی ایشان از حضور من در اهواز مطلع شد ، بسیار اصرار و ابرام نمودند که به ماهشهر برویم . و ما نیز امتثال امر نموده و برای رفتن به ماهشهر موافقت نمودیم اما چون ما آمادگی لازم را نداشتیم لذا در ساعت 12 موفق به حرکت شدیم و در ساعت یک ونیم بعد از ظهر وارد منزل مهندس مصطفی جالی (فرزند ارشد حاج کاظم ) شدیم .

آقا مصطفی چون تحصیلات دانشگاهی خود را در خارک بود و از طرفی رشته تحصیلی اش سازگار با کار و اشتغال در سازمان کشتیرانی و بنادر بود بنابراین از سالها پیش در اداره کل بنادر و کشتیرانی استان خوزستان استخدام و در مجتمع بندری امام خمینی ( شاهپور سابق) مشغول به کار شد . نامبرده در این مجتمع ریاست مرکز هماهنگی جستجو و نجات و ارتباطات دریایی ( MRCC ) را برعهده دارد و از افتخارات روستای غیاثکلا محسوب میشود .

بعد از صرف ناهار شاهانه در منزل این مهندس جوان و کمی استراحت و پذیرایی مفصل چای و میوه ، در ساعت 5 بعد از ظهر تعداد 9 نفر سوار بر دو دستگاه سواری سمند ، تحت هماهنگی و راهنمایی مهندس مصطفی ، پس از پیمودن مسافت 25 کیلومتر به محوطه بندر امام خمینی ماهشهر وارد شدیم .

این بندر با طول هفت کیلومتر متشکل از 35 اسکله‌ی فعال ، و پذیرش بیش از سی میلیون تن کالا در سال ، بعنوان یک قطب اقتصادی مهم برای توسعه واردات و صادرات ، در شمال خور موسی تاسیس شده است . 

خور موسی شاخهٔ مثلث‌شکلی در منتهی‌الیه شمال غربی خلیج فارس است که رأس این مثلث راست گوشه در شمال و قاعدهٔ آن بر خط ۳۰ درجه عرض شمال منطبق می‌شود.

ژرفای خورموسی ۲۰ تا ۵۰ متر است که در برخی نقاط به ۷۳ متر نیز می‌رسد. وجود چنین عمقی باعث شده تا کشتی‌های ۷۰ هزار تنی نیز به سهولت در این آبراه رفت و آمد کنند. ژرفترین جای این خور خطی است که از رأس به قاعده شکل مثلث کشیده می‌شود. زمین‌های پیرامون این خور گِل‌زار هستند. و ارتفاع آن‌ها از سطح دریا از ۲ تا ۴ متر است .

پهنای دهانه آن ۳۷ تا۴۰ کیلومتر و طول آن از دهانه تا بندر ۹۰ کیلومتر و تا ماهشهر ۱۲۰ کیلومتر است.

خورهای کوچک دیگری از خور موسی منشعب می‌شوند که در کنارهٔ باختری آن خوهای سلچ ، ملح ، قناقه ، مریموس ، و در شمال غربی خور دورق و در کرانهٔ خاوری خور غزلان قرار دارند . 

این آبراهه یکی از مهم‌ترین آبراهه‌های طبیعی است و کشتی‌های تا ۱۰۰ هزار تن برای ورود به بندر امام خمینی و ماهشهر باید از این آبراهه بگذرند.

در دهانهٔ این خور سه جزیره بونه , دارا و قبرناخدا قرار دارد و در درونهٔ خور جزیره های کوچک نامسکونی زیادی وجود دارد.

اتومبیل سمند سفید به رانندگی مهندس مصطفی جالی و 4 نفر همراهان ( آقای مجتبی جالی و آقای شمس‌الدّین غیاثی و آقای مصطفی حسینیان و آقای نیما غیاثی ) ، و پشت سر آن اتومبیل سمند مشکی حامل 4 نفر به رانندگی خودم و همراهان آقای حاج کاظم جالی و آقای فریدالدین غیاثی و همسرم سرکارخانم راضیه غیاثی ، یکی پس از دیگری از ورودی حراست مجتمع بندر گذشتیم و کیلومترها مسیر اسکله ها را پیمودیم تا بدین طریق از کشتی‌های در حال تخلیه و بارگیری دیدن نمائیم .

در این بندر واردات محصولاتی مانند آهن آلات و فولاد و مواد اولیه آلومینیوم سازی و گندم و سویا و خوراک دام و طیور و صادرات محصولاتی چون سیمان و خاک و شن ، صورت می پذیرد .

سپس به دفتر کار آقای مهندس جالی که در ساختمان اداری مرکز هماهنگی جستجو ونجات و ارتباطات دریایی قرار داشت ، مراجعه و در آنجا آقای مهندس جالی که مدیریت این مرکز را عهده دار بود ، و ظائف و مسئولیت آن مرکز و نیز نقشه و تصاویر ماهواره ای خور موسی را از روی کامپیوتر برای ما تشریح نمود .

حسب توضیحات مهندس جالی و مشاهدات و یادداشتهای اینجانب ، این مرکز شامل قسمتهای کارشناس خدمات هواشناسی و کارشناس جستو و نجات و اتاق رادیو می‌باشد که در قسمت اخیر ارتباطات دریایی و مخابره اطلاعات با تجهیزات HF و VHF انجام می‌پذیرد .

جناب مهندس مصطفی جالی طی هماهنگی با کشتی لایروب (Dredger) ما را برای بازدید به داخل کشتی لایروب برد . لایروبها شناورهایی هستند که به منظور لایروبی کانال‌های دسترسی ، پای اسکله ها ، رودخانه ها ، حوضچه ها و آبهای ساحلی به کار گرفته می‌شوند .

کاپیتان کشتی لایروب هویزه ، جناب آقای صفی پور که او نیز مازندرانی و اهل نوشهر بود با گشاده رویی از ما استقبال نمود و صمیمانه و گرم در خصوص عملکرد کشتی توضیحات مبسوط ارائه نمود .

حسب فرمایشات کاپیتان محترم آقای صفی‌پور ، نظر به اینکه اطراف اسکله خور موسی بر اثر جابجایی کشتی‌ها دچار انباشت گل و لای میشوند و این امر باعث نارسایی عمق استاندارد آب برای کناره گیری کشتی میگردد ، لذا ضرورت دارد که با عملیات لایروبی ، عمق آب از 13 متر فراتر رود تا بهنگام توقف کشتی‌ها مشکلی ایجاد نگردد .

این کشتی ، یکی از دو سیستر (خواهر) کشتی موجود در این بندر است که دارای 5 متر آبخور و در هرشیفت دارای 20 نفر پرسنل میباشد . در حالیکه آبخور کشتی‌های دیگر بیشتر از 11 متر میباشد . لازم به ذکر است سایر کشتیها با یدک‌کش به کنار اسکله هدایت میشوند ولی کشتی لایروب خود داری موتور جداگانه است که پس از خاموش کردن موتورهای دوگانه اصلی ، همانند یدک‌کش عمل نموده و خودبخود کناره میگیرد .

در ادامه توضیحات کامل و جامع کاپیتان صفی‌پور ، جناب مهندس مصطفی جالی نیز ضمن راهنمایی و هدایت ما برای بازدید از سایر قسمت‌های کشتی به موارد مفید دیگری اشاره نموده و فرمودند:

ناوگان لایروبی بندرامام خمینی شامل دو فروند کشتی لایروب هاپرساکشن بنامهای بستان و هویزه ، و سه فروند لایروب چنگکی (GRAB DREDGER) بنامهای دزفول - فلاخن و منصور ، و دو فروند بارج لای کش (SPILIT BARG) بنامهای نصیر1 و نصیر2  است . ناوگان لایروبی این بندر به عنوان مجهزترین ناوگان لایروبی در بین بنادر کشور ، سهم به سزایی در لایروبی آبراه‌های دسترسی به بنادر جنوبی ایران دارد .

توسط دو دستگاه تایدگیج  اطلاعات جزرومدی و ارتباط دادن آن با اعماق بدست آمده در هنگام عملیات هیدروگرافی ثبت می‌شود . از دیگر تجهیزات موجود برای انجام عملیات هیدرو گرافی در این بندر میتوان به قایق آبنگار ، دستگاه عمق یاب DESO 15 ، موقعیت یاب DGPS ، دوربین فاصله یاب ، نرم افزار hypack ، نوت بوک و جزر و مد سنج اشاره کرد .

واحد لایروبی و هیدرو گرافی ، در بدو امر با قایق آب نگار ، اسکله و کانالهای خورموسی را عمق سنجی نموده و سپس کشتی لایروب جهت عملیات لایروبی وارد صحنه میشود . در دوطرف اتاق فرماندهی (بریج) پمپهای مکنده تعبیه شده است که بوسیله اهرمهای متحرک به عمق آب هدایت میشود و لجنها و گل و لای‌ها ، مکیده و در فضای تحتانی کشتی انبار شده تا بعد از اتمام کار در محل زباله‌ها تخلیه شود . 

خوشبختانه توفیق آنرا داشتیم که از تمامی قسمتهای کشتی ( اعم از پل فرماندهی(bridg)- کنترل روم(mcr)- موتورخانه - رستوران و آشپزخانه - حمام و سرویس بهداشتی - اتاق افسران و ملوانان ) بازدید نمائیم .