فوتبال بنگاه سوداگری

اول  - پرسپولیس

پرسپولیس در دی ماه سال 1342 شمسی توسط علی عبده در شمیرانات و محل بولینگ عبده تأسیس و به سرعت به محبوب‌ترین تیم کشور و آسیا تبدیل شد. این تیم در دوران حیات ۱۵ ساله‌اش از بدو تأسیس تا پیروزی انقلاب تنها یک مدیرعامل را به خود دید و از ثبات مدیریتی برخوردار بود. علی عبده از آمریکا به ایران آمده  و در جامعه ورزشی این کشور در رشته بوکس صاحب عنوان قهرمانی بود . او پس از انحلال باشگاه شاهین در سال 1346 بازیکنان این تیم را به پرسپولیس برد و پدر معنوی و اولین مدیر این تیم شد . عبده در سال 1358 به علت ایست قلبی در آمریکا درگذشت .

پس از پیروزی انقلاب، مرحوم عزیزی و فرامرز امینیان به طور موقت از سوی تربیت بدنی مأمور اداره‌ی پرسپولیس شدند. پس از تشکیل بنیاد مستضعفان باشگاه پرسپولیس و بولینگ و تأسیسات آن که درآمدزا بود مصادره و در اختیار این بنیاد قرار گرفت. در سال ۱۳۶۰، سازمان تربیت بدنی نام بولینگ عبده و پرسپولیس را به مجموعه ورزشی «شهید چمران» تغییر داد که با مخالفت‌های جدی بازیکنان این تیم روبرو شد.

در سال‌های ابتدایی دهه‌ ۶۰ به خاطر نگاهی که مسئولان کشور به ورزش و به ویژه فوتبال داشتند نه بنیاد مستضعفان و نه تربیت بدنی حاضر به‌ اداره‌ی پرسپولیس و یا تخصیص بودجه به آن نبودند و رتق و فتق امور این تیم با علی پروین و محمود خردبین بود که در نقش بازیکن، مربی و سرپرست به اداره‌‌ی این تیم نیز مشغول بودند. در این دوران پروین پرسپولیس را از طریق هدایایی که از طریق فوتبال‌دوستان و هوادارانش می‌گرفت و با کمترین هزینه اداره می‌کرد.

در سال ۶۵ بنیاد مستضعفان تصمیم به اداره‌ی تیم گرفت و مدیریت آن را به عباس وکیل مدیر بخش «رفاه و ‏تفریحات سالم» بنیاد مستضعفان سپرد. وکیل که از فعالان مؤتلفه بود مدیرکل سازمان ایرانگردی و جهانگردی شد. وی نام پرسپولیس را به «آزادی» تغییر داد. اما چند روز بعد در ۲۷ بهمن ۱۳۶۵ تربیت بدنی به خاطر مصالح امنیتی، با صدور اطلاعیه‌ای نام باشگاه را به «پیروزی» تغییر داد. زیرا مسئولان امنیتی از این که ده‌ها هزار تماشاگر فریاد «آزادی، آزادی» در استادیوم و خیابان‌ها سر دهند را با مصالح امنیتی مغایر می دیدند .

وکیل، در آستانه‌ی حضور پرسپولیس در مسابقات قهرمانی باشگاه‌های آسیا در سال ۶۷ بر اساس سیاست قهرمان‌زدایی، پروین را که محبوبیت چشمگیری داشت از سرمربیگری پرسپولیس کنار گذاشت اما پس از شکست پرسپولیس از تیم محمدان بنگلادش که در تاریخ فوتبال ایران سابقه نداشت و حذف این تیم از مسابقات برکنار گردید و پروین دوباره به پرسپولیس بازگشت. گفته می‌شد بازیکنان پرسپولیس به خاطر مخالفت با تصمیم وکیل ، به عمد بازی را به تیم محمدان واگذار کردند. پس از برکناری وکیل ، عباس گلیجانی و طباطبایی اداره‌ی پرسپولیس را به عهده گرفتند اما همه‌ کاره‌ی پرسپولیس تا سال ۶۹ همچنان علی پروین بود که در قالب یک تیم و با روش‌های سنتی آن را اداره می‌کرد و نه باشگاه ورزشی.

در دوران ریاست رفیق دوست بر بنیاد مستضعفان تمایلی در مسئولان این نهاد برای اداره‌ی پرسیولیس نبود و به همین دلیل اداره‌ی آن به تربیت بدنی واگذار شد که از همانسال (سال 1369) عباس انصارفرد مدیر عامل پرسپولیس شد . غفوری فرد ریاست این سازمان در سال ۱۳۷۰ امتیاز باشگاه را به مؤسسه فرهنگی ورزشی پیروزی ، مرکب از حسین محلوجی وزیر معادن و فلزات، امیر عابدینی استاندار سابق لرستان، آذربایجان شرقی، خراسان و معاونت وزارت صنایع و عباس انصاری‌فرد که مدیرعامل وقت پرسپولیس و مسئول حراست سازمان تربیت بدنی و مدیرکل حوزه ریاست این سازمان بود هبه داد.

از سوی دیگر شرکت فرهنگی و ورزشی پرسپولیس در تاریخ 18 اردیبهشت سال 1370 با ۵/۵۰ درصد سهام توسط اسماعیل وفایی یکی از سرمایه‌داران به نام ایران، ۴۹ درصد توسط سازمان تربیت بدنی و نیم درصد سهام توسط حسین منتظرالموعود، تاسیس و خود را مالک باشگاه معرفی ‌کرد. سرمایه این شرکت ۱۰۰ هزار تومان بود که به ۱۰۰ سهم هزارتومانی تقسیم شده بود که ۳۵ هزار تومان آن پرداخت شده و بقیه در تعهد صاحبان سهام بود!

عباس انصاری فرد نماینده سازمان تربیت بدنی به سمت رییس هیات مدیره و حسین منتظر‌الموعود به سمت نایب رییس هیات مدیره و اسماعیل وفایی به سمت عضو هیات مدیره و مدیرعامل به مدت دو سال انتخاب شدند.

بعدها در دهه‌ی ۸۰ دعوای حقوقی بین سهامداران فوق و رقبایشان پیش آمد که دادگاه چنانچه انتظار می‌رفت رای به مالکیت تربیت بدنی داد.

پرسپولیس از سال ۱۳۷۲ تا ۱۳۷۶در دوران وزارت حسین محلوجی بر وزارت معادن و فلزات ، تحت مدیریت این وزارت بود و حسن (امیر) عابدینی مدیرعامل پرسپولیس و سپس رئیس فدراسیون فوتبال شد.

عابدینی از قبل فوتبال به ثروت هنگفتی رسید و سرمایه‌گذاری زیادی در دوبی و داخل کشور دارد. همسران او خریدهایشان را از دبی و برندهای مشهور جهان می‌کنند.

مدیرعاملی پرسپولیس بعد از تغییر دولت در سال 77 و بازگشت پرسپولیس به بنیاد مستضعفان ، همچنان با عابدینی بود. سال ۷۹ در دوران ریاست فروزنده بر بنیاد مستضعفان ، نوبت به حجت‌الاسلام محمدعلی زم و سازمان تبلیغات اسلامی رسید تا از خوان نعمت پرسپولیس بهره‌مند شوند. زم به خاطر وجود پتانسیل تبلیغاتی پرسپولیس برای تبلیغات این سازمان ، تصمیم گرفت از این برند در جهت جذب جوانان و علاقه‌مندان استفاده نماید.

پس از محمدعلی زم ، مدیریت پرسپولیس در سالهای 1380 و 1381 به عباس انصاری‌فرد که مهره‌ای امنیتی بود رسید . میراث او برای پرسپولیس چک‌های بی‌محلی بود که بی‌دریغ خرج شده بود و باعث شد انصاری‌فرد مدت‌ها از دست طلبکارها فراری و ناپدید شود.

سپس مدیریت بین علی پروین ، علی میرزایی بمدت شش ماه دست به دست شد تا اینکه  مهرعلیزاده رئیس سازمان تربیت بدنی ، اداره این باشگاه را از خرداد 1381 تا تابستان 1383 به سردار اکبر غمخوار (مسئول قبلی لجستیک سپاه پاسداران و معاونت وقت جهانگردی و ایرانگردی رفیق دوست در بنیاد مستضعفان) سپرد .

غمخوار پرتنش‌ترین و بحرانی‌ترین دوران مدیریت پرسپولیس را رقم زد و سرانجام به دلیل اختلاف و دودستگی و عدم موفقیت ، این تیم را ترک کرد.

حجت‌الله خطیب ( مدیر کل تربیت‌بدنی تهران ) با توجه به روابط گسترده‌ای که با مسئولان سازمان تربیت بدنی و فدراسیون فوتبال داشت از سال 1383 به مدیرعاملی پرسپولیس رسید و سرانجام پس از یکسال در پائیز 1384 بخاطر ناتوانی مجبور به استعفا شد. پس از کناره‌گیری خطیب مراکز نظارتی ، قبول مسئولیت او در پرسپولیس را مغایر قانون و جرم تلقی کرده و او را تحت پیگرد قرار دادند.

محمد حسن انصاری فرد مدیرعامل بعدی بود که او نیز کاری از پیش نبرد و بر میزان بدهی‌های این تیم افزود و پس از برکناری با اتهامات گوناگونی از سوی جانشیانش روبرو شد.

بعد از وی در دوران رئیس جمهوری احمدی نژاد ، حبیب کاشانی عضو شورای شهر تهران که دارای سال‌ها سابقه‌ی جبهه و چندین سال فرماندهی حوزه بسیج در غرب تهران بود ، از سال 1386 مدیرعامل پرسپولیس شد. وی و سایر مدیران ورزشی ، به خاطر عدم شناخت قوانین بین‌المللی به ویژه در ارتباط با قرارداد‌های بین‌المللی ، این باشگاه در پی فسخ قرارداد یکجانبه‌ی رافائل ادرئو مهاجم اهل نیجریه، با بحران مواجه شد. دادگاه عالی ورزش در مورد رافائل که از بیماری هپاتیت رنج می‌برد و تنها در شش بازی به میدان رفت پرسپولیس را موظف دانست که ۴۲هزار یورو به وی، ۱۳۲ هزار یورو به باشگاه فنلاندی "کوپیان پالاسیورا" و ۱۵ هزار فرانک سویس به دادگاه بابت داوری پرونده بپردازد. اما دیرکرد در پرداخت‌ها، نه تنها باعث افزایش جریمه‌ها شد، بلکه فیفا را نیز واداشت فدراسیون فوتبال ایران را مجبور به کسر شش امتیاز از تیم پرسپولیس کند و در صورت طولانی تر شدن این تاخیر، احتمال سقوط پرسپولیس به رقابت‌های دسته یک نیز وجود داشت. بازیکنان خارجی که توسط دلالان با هزینه‌‌ی بسیار زیاد به پرسپولیس و دیگر تیم‌ها تحمیل می‌شوند یکی از راه‌های سرکیسه‌کردن باشگاه و غارت اموال عمومی است.

بعد از او از مهر 1388 داریوش مصطفوی شانس خود را آزمود. در این دوران ضرابی همکلاسی محسن آقازاده‌ی علی‌آبادی رئیس تربیت بدنی مدیر روابط عمومی باشگاه پرسپولیس شد.

پس از مصطفوی ، دوباره حبیب کاشانی به پرسپولیس آمد وحضور سعیدلو معاون اول اجرایی رئیس جمهور  و نهایتاً پس از کاشانی ، حتی مدیرعاملی سردار رویانیان از نیمه دوم سال 1390  نیز نتوانست مشکلات  پرسپولیس را حل و فصل کند.

لطفاً در ادامه مطلب به ترکیب هیأت مدیره پرسپولیس از سال ۱۳۸۱ تا کنون توجه بفرمائید .