شرح بازدید از سد و نیروگاه دز

بعد از نماز صبح روز سوم فروردین ، حرکت به سمت خوزستان ازمبدأ مهاجران استارت خورد . حول و حوش ساعت 11 روز سوم فروردین (پس از عبور ازشهرهای بروجرد و خرم آباد و آزادراه تونلهای زال و پلدختر) به اندیمشک رسیدیم . و سراغ سد دز را گرفتیم . دیدن سد و نیروگاه دز ، آنهم در شروع بازدیدهای نوروزی ، بیشتر بدلیل حضور دو نفر از فرزندانم (شمس الدین و فریدالدین ) که مدرک کارشناسی عمران داشتند و نیزآخرین فرزندم نیما که رشته برق میخواند ، بود .

سد دز نخستین سد چند منظوره‌ ( کنترل سیلابهای مخرب - تامین و تنظیم آب جهت آبیاری اراضی - تولید انرژی برق ) میباشد که در23 کیلومتری شمال شرقی اندیمشک بر روی رودخانه دز در سال 1340 موردبهره برداری قرار گرفته است .

ده کیلومتر مانده به سد ، بدلیل شلوغی و ترافیک بازدیدکنندگان ، درایستگاه یک ، به اخذ بلیط رایگان جهت بازدید مبادرت شد و پس از نیم ساعت توقف در صف اتومبیل قطار شده ، به راه افتادیم و با طی 5 کیلومتر مجدداً در ایستگاه شماره دو نیم ساعتی توقف نمودیم . علت این توقفها به دلیل گنجایش محدود پارکینگ سد بمیزان شصت اتومبیل و کثرت جمعیت بازدیدکنندگان بیشتر از ظرفیت پارکینگ بود . که با مدیریت بسیار خوب سازمان آب و برق خوزستان ، ایستگاههای مختلفی برای نوبت دهی 60 تایی اتومبیلها منظور شده بود .

با معطلی ربع ساعت در ایستگاه سوم که در 2 کیلومتری سد قرار داشت نوبت ما شده بود که به مدخل تونلهای خاکی و تنگ قبل از سد رسیده و با عبور از آنها که به خودی خود دیدنی و جالب بودند ، به پارکینگ سد ورود یافته و پس از پارک کردن اتومبیل و پیاده شدن لز آن ، با پیاده روی ، روی تاج سد به بازدید از جوانب و ابعاد آن بپردازیم .

رودخانه دز از کوههای اشتران کوه و قالی کوه که بخشی از زاگرس میباشند ، سرچشمه میگیرد و سرشاخه‌های آن رودهای بختیاری و تیره ماریوره و مکن دان و سرخاب لرستان میباشد .

انتخاب محل سد از طریق اکتشاف هوایی و مطالعات اولیه در سال 1335 آغاز و پس از مساحی و حفاری و بتن ریزی و نصب تجهیزات در اسفند 1340 به پایان رسید .

ارتفاع سد203 متر ، طول تاج سد 212 متر و عرض تاج 4/5 و عرض پی 27/5 متر میباشد . حد اکثر ارتفاع سطح آب قابل مهار 352 متر و حوزه آبگیری سد 17000 کیلومتر مربع  و طول دریاچه 65 کیلومتر و حوزه آبگیری رودخانه 225000 کیلومتر و اراضی پائین دست آبخور سد 125000 هکتار میباشد . و همچنین ظرفیت نیروگاه 520 مگاوات و تعداد 8 دستگاه توربین و ژنراتور میباشد .

در این سوی سد (شمال) دریاچه آب ، و در آنسوی سد (جنوب) فوران آب از دریچه‌های خروجی که در چند متر جلوتر از خود تاسیسات نیروگاه را فعال میساخت . و در ارتفاع بالای کوه نیروگاه دکلهای برق که تا آبی آسمان پر کشیده بودند ، چشم های بازدید کنندگان را نوازش میداد . 

بازدید از سد ، بدلیل نظم و انتظامی زایدالوصفی که کارکنان شرکت تولید و بهره برداری سد و نیروگاه دز ، در ایستگاههای سه گانه و پارکینگ و تاسیسات سد فراهم آورده بودند در ساعت 14 به پایان رسید . و من و همسر و سه فرزندمان (محمد و مسعود و علی ) سوار بر اتومبیل از تونلهای تنگ و تاریم گذشتیم و 25 کیلومتر جاده مخصوص سد را پشت سر گذشتیم و به اندیمشک بازگشتیم تا پس از صرف ناهار در اندیمشک ، به شهر دزفول برای ادامه سیر وسیاحت رهسپار شویم .