به یاد مادران روستا

جمعه 26اردیبهشت ، سالروز درگذشت مادری است از مادران غیاثکلا ، در سال قبل هنوز داغ درگذشت دو تن از مادران (حاجیه صغری رمضانی و حاجیه زبیده تبخال) تازه بود و هنوز حال و هوای شهادت و میلاد مادر گیتی (حضرت فاطمه (س )) و خاطره روز مادر برقرار بود ، که این مادر به دیار باقی شتافت . مرحومه حاجیه بنین خرسندی همچون دیگر مادران غیاثکلا ، مصداق بارز یک مادربزرگ روستایی که عمرش با تلاش و زحمت و رنج و تعب همراه بود ، میباشد . شالیزارهای شمال شاهد بودند که او جوانی اش را به آفتاب و زیبایی اش را به خوشه های برنج داد تا ستاره های آسمان غیاثکلا سوسو بزنند و ماه در شبهای آن تلألو داشته باشد . به پاس کار و زحمت دلسوزانه این مادر و مادران این روستا ، سروده های مازندرانی ذیل تقدیم روح و همت بزرگوارانه‌شان میگردد .  

مِره یاد اِنه نَنِه جان ، ته بالِ سَـر                   خاخِرُ بِرار ، مِنه‌سر ته سینه‌سَـر

جانِ دل گپ زوئه ونگ کِرده پِسر                  سونِ تک‌‌تکِ ساعت  کِرده چِمــِر

ته سَـرِمـی سایه‌بون بِهِشتِ دارِ                     تـه سوئـال اِنگاری مـاهِ دَه وَ چارِ

تـه دِتـا چش نظـر و لطـفِ خِـــدا                   خـتِ و خـو ناشته مه‌جا نَیّـِه جِـدا

گهـره دَیبوم ، چَمّاله دَیّه ته دَس                    تــو دائـی با مهربونی لَس و لَس

سَر رِ اِشتی گهـره چمّـالهِ سَــر                     ناخِتــی درازِ شــو رِ کِـردی سـَـر

شویِ سر کنـار شیـه گهـــرهِ لا                     تـه خنـــدهِ سـویِ  اِفتـــاب جِــلا

کهو میرکاک گهرهِ سر رفـــعِ بِلا                   وشــــونِ میــــون قِــر زنگِلِمـــــا

کهومیرکاک گیراچِش رِ کِردِ کور                   حسودِگوش ، کوربیه قِرزَنگِ جور

دَس ره در ایاردی و رَوَنّ ِکِنــــار                  گِتی مِه وچهِ‌ی دس بونــه کَتـار

مِره دوش گیتی شی لِتکا کنـار                     لَته لِتکا ، پَمّـه‌جار و کنجــی جار

فِکا دسّ ِ چـــو بیِه هـائِـر بَلــــو                   نشاکار یـا که وِجیـن یـا که کَلــو

پنجه داشتی هنرِ قِفل و کِلــی                       سونِ شیر سختی­ها رِ کِردی پَلی

پَمّه نالِک و نشا ته چِشِ ســـو                     وِشونِ سَر تو ناشتی خِت و خو

شونِ سر و چَل‌وچلیبه و کَچّال                      سَـر و صِحـــرا دئیــه تـه دِمّــال

معنی لغات :

 بال : دست

چِمـِر : صدا ، آونگ

سوئال : پیشانی

ماه ده وَ چار : ماه شب چهارده

لوشه : لب

گهره : گهواره

کهو میرکاک : مهره ای به رنگ کبود که به اعتقاد عامیانه برای جلوگیری از تاثیر چشم بد موثر است.

قِر : نام یک زنگ در زبان مازندرانی که گرد می‌باشد و در درون آن زبانه‌ای قرار دارد که وقتی روی دسته گهواره نصب می‌شده ، با تکان دادن گهواره صدای زیبایی از آن تولید می‌شد.

کَتـار : بی حس

لِتکا: باغ

پمّه جار : زمین کشت پنبه

کنجی : کنجد

فکا : نوعی ابزار کشاورزی

بلو : نوعی ابزار کشاورزی

فِکا دسّ ِ چو بیا هائِر بَلـو : از فکا به عنوان چوب دستی و از بلو به عنوان تکیه گاه استفاده می کردی.

سون : مانند ، همانند ، شبیه ، مثل

پلی : پشت و رو (سونِ شیر سختی­هارِ کِردی پَلی: کنایه از کنار گذاشتن سختی ها و مشکلات است.

وِشونِسّـِر تو ناشتی خِت و خـو : برای آنها خواب و خوراک نداشتی.

شونِ سر ، چَل ، چلیبه ، کَچّـال : ابزارهای ساخت صنایع دستی ( همانند گلیم،جاجیم و قالی )

دئیه ته دِمّال : همراه تو بودند.

*****************

ته دسّه هیمه و رسِن بَوِرده            ته قِـدِّ نشاء و خرمن بَوِرده

اتـّا دم راحت دنیـا نکــــردی             ته عمر صحرا بـَتِـتِن  بَوِرده

شه جان‌ِمارِ خسّه‌تن بلاره              شه ننه‌ جانِ بوی پیرنِ بلاره

مِه گره رِ لس‌لس دایی تو              ته نصف‌شو مِسِ نشیی خو

ته خونّسی لالا تاصواحی              مِسِ داشتی آرزوهای نو به نو

دوشِ وَنِِّسی مشته هیمه            دَسِّ کف داشتی دِرشتِه  پینه

یا نشاء کردی یا دئی گو دمّال       باسرُتنِ خسِّه بیئی بَبایِ سَرمال

افتاب ته گتِ دلِّ گوشه نوونه        بهار ته نازِ دسِّ ونوشه نوونه 

                 اگه دنیایِ خشی همه مِسِه بووشه         

                 اتّا دَم مِه جانِ مارِ گرمِ کشه نووشه

معنی فارسی شعر :
دستت را هیزم و طناب بریده و زخمی کرده است/

قدت را نشاء و خرمن کوبی خم نموده است/

حتی یک لحظه در دنیا نیاسودی/

عمرت در گشتن و دویدن در جنگل و صحرا تمام شده است/

به قربان تن خسته ی مادر بشوم/

فدای بوی پیراهن مادرم بشوم/

  مرا در گهواره آهسته تاب می دادی/

 نیمه شب ها برای من نمی خوابیدی/

برایم تا صبح لالایی می خواندی/   برایم آرزوهای تازه داشتی/

  کوله باری از هیزم بر پشتت می نهادی/

  کف دستانت پینه های درشت داشتی/

یا مشغول نشاء و یا به دنبال دام ها روانه بودی/

با سرو تن خسته همپای پدر بودی /

خورشید، حتی گوشه دل تو نمی شود/

بهار، نیز بنفشه دستانت نخواهد شد/

اگر تمام خوشی های دنیا برای من باشد/

هرگز ارزش خوابیدن در آغوش گرم مادر را نخواهد داشت/